مقایسه کاربرد و اثربخشی استعاره های زبان اول و زبان دوم در فرایند استعاره درمانی افراد دوزبانه دارای روان رنجوری افسردگی

هدف: این پژوهش قصد دارد تا استعاره را بعنوان یک مفهوم شناختی- فرهنگی مورد بررسی قرار دهد. از این جهت اولا مقایسه برخی ویژگی های شناختی (حافظه و معناگذاری) در کاربرد استعاره های زبان اول و دوم در افراد دوزبانه، و ثانیا مقایسه تاثیر این ویژگی ها در اثربخشی استعاره های زبان اول و دوم در فرایند استعاره درمانی افراد دوزبانه افسرده مورد بررسی قرار گرفته است. روش: در بخش اول این پژوهش برای مقایسه تفاوت عملکرد کلی حافظه و سوگیری عاطفی حافظه از آزمون فراخوانی آزاد و برای مقایسه معناگذاری از آزمون افتراق معنا استفاده شده است. مواد این آزمونها، عبارات استعاری و غیر استعاری به زبان فارسی و ترکی آذری هستند. این آزمونها بر روی 120 دانشجوی یک زبانه فارس و دوزبانه آذری ، افسرده(غیر بالینی) و غیر افسرده اجرا شده است. همچنین در بخش دوم برای مقایسه اثربخشی درمانی استعاره های زبان اول و دوم، 19 فرد دوزبانه آذری زبان دارای اختلال افسردگی اساسی در دو گروه تحت استعاره درمانی قرار گرفتند. درمان گروه اول با استعاره هایی به زبان فارسی و درمان گروه دوم با استعاره هایی به زبان آذری صورت پذیرفته است. یافته ها: در بخش اول پژوهش میزان فراخوانی مواد استعاری به نحو معناداری بیش از مواد غیر استعاری بود. افراد دوزبانه استعاره های زبان اول را بطور معناداری بیش از استعاره های زبان دوم بیاد آوردند. افراد افسرده استعاره های دارای بار هیجانی منفی را بیش از استعاره های دارای بار هیجانی مثبت بیاد آوردند و این تفاوت از نظر آماری معنادار بود. افراد دوزبانه افسرده، استعاره های منفی زبان اول را به شکل معناداری بیش از استعاره های منفی زبان دوم خود فراخواندند. همچنین معناگذاری مواد استعاری و غیر استعاری در آزمون افتراق معنا، به شکل معناداری تفاوت داشت. افراد افسرده دوزبانه، استعاره های منفی را بصورت معناداری متفاوت از استعاره های مثبت، معناگذاری کردند، اما این تفاوت در افراد یک زبانه معنادار نبود. افراد افسرده دوزبانه، استعاره های زبان اول و زبان دوم خود را متفاوت معناگذاری کرده و این تفاوت از نظر آماری معنادار بود. در بخش دوم پژوهش یافته ها نشان دادند که رویکرد استعاره درمانی در هر دو گروه منجر به کاهش معنادار نمرات افراد در آزمون افسردگی بک شده است. بعلاوه درصد بهبودی گروه درمان با استعاره های زبان آذری بطور معناداری بیشتر بود. نتیجه: مفاهیم استعاری با برخورداری از خصوصیات ارتباطی، شناختی و فرهنگی دارای ویژگی های خاصی هستند که هر یک از این ویژگی ها در تعامل با سایر خصوصیات است. از اینرو در بررسی و کاربرد استعاره ها لازم است تا ویژگی های شناختی و فرهنگی آنها را در تعامل با نقش ارتباطی مورد توجه قرار داد. استعاره درمانی، بعنوان نمونه ای مهم از کاربرد استعاره در روانشناسی، توجه به این امر را از سوی درمانگران ضروری می نماید، چنانکه استفاده از استعاره های متناسب با زبان و فرهنگ بومی مراجعین، به نحو قابل توجهی اثربخشی درمان را تحت تاثیر قرار داده و موجب افزایش آن می گردد.